12. ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਸਲਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਭਖਾਓ ! ਲੋਕ ਮੋਰਚਾ ਪੰਜਾਬ

ਹਕੂਮਤਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੂੰਹਾਂ ਦਿਓ !

   ਲੋਕ-ਧੜਾ ਜੋੜੋ ! ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਸਲਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਭਖਾਓ !

   ਲੋਕ-ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀ, ਭੈਣੋ, ਭਰਾਵੋ,  ਨੌਜਵਾਨੋ ਅਤੇ ਪਿਆਰੇ ਲੋਕੋ,

         ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀਆਂ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸੂਬੇ ਦੀ ਫ਼ਿਜ਼ਾ ਅੰਦਰ ਤਣਾਅ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। “”ਸੇਵਾ” ਕਰਨ ਵਾਲੀ “ਪੰਥਕ ਸਰਕਾਰ” ਤੇ “ਸੁਰੱਖਿਆ-ਸਨਮਾਨ” ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਪੁਲਸ ਦਾ ਹੀਜ਼-ਪਿਆਜ਼ ਨੰਗਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਕਹਿਣ, ਸਿੱਖ ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਜਖ਼ਮੀ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿੰਦਣ ਯੋਗ ਤੇ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਕਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਖ਼ਮੀ ਮਨਾਂ ਦਾ ਰੋਸ ਕੁਦਰਤੀ ਹੈ, ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਰੋਸ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਭੜਕਾਹਟਾਂ ਤੇ ਝੁਲਦੀਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ, ਜਾਣੇ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣੇ, ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਅੱਗ ਦੀ ਭੱਠੀ ਵਿਚ ਝੋਕਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਖੌਅ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਏਕਾ ਤੋੜਨ ਦਾ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੀਹੋ ਭਟਕਾਉਣ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

         ਵਜ੍ਹਾ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਰੋਸ 'ਕੱਠਾਂ ਵਿਚ ਕੌਣ ਕੀ ਇਰਾਦੇ ਤੇ ਮਨਸੂਬੇ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ? ਰੋਸ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਕੀ ਤੋਂ ਕੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ? ਏਹਦੀ ਚੌਕਸ ਨਿਗਾਹੀ ਤੇ ਫਿਕਰਦਾਰੀ  ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿਤ ਪੂਰਨ ਲਈ ਹਾਕਮ ਤੇ  ਕੱਟੜ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਲਾਹਾ ਲੈਣ ਲਈ ਤਹੂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਲੋਕ ਬਣਦੇ ਹਨ। 1947 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵੰਡ ਵਾਲੇ ਤੇ 1984 ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ ਖ਼ੂਨੀ ਸਾਕਿਆਂ ਦੇ ਜਖ਼ਮ ਅੱਜ ਵੀ ਹਰੇ ਹਨ। 1978 ਦੇ ਅਕਾਲੀਆਂ  ਤੇ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖ਼ੂਨੀ ਟਕਰਾ ਵੇਲੇ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਦੇ ਚਿੱਤ ਚੇਤੇ ਵੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅਗਾਂਹ ਜਾ ਕੇ 10-12 ਸਾਲ ਮੌਤ ਸੰਨਾਟੇ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰਨੇ ਪੈਣਗੇ। ਸੱਥਰਾਂ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਭੋਗਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ-ਬੇਚੈਨੀ ਤੇ ਲੋਕ-ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੈ। ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾੜ ਕੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।

        ਇਹ ਹਾਲਤਾਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੁਟੇਰੇ ਤੇ ਜਾਬਰ ਰਾਜ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੱਲੋਂ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਲੋਕਦੋਖੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹਨ। ਲੋਕ-ਧੜੇ ਤੇ ਜ਼ੋਕ-ਧੜੇ ਦੀ ਸਦੀਵੀ ਟੱਕਰ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹਨ । ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਘਮਸਾਨੀ ਭੇੜ ਹੈ। ਜਿੰਦਗੀ ਮੌਤ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੈ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ, ਛੋਟੇ ਸਨਅਤਕਾਰਾਂ, ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਲੋਕ-ਧੜੇ ਕੋਲ ਸਾਧਨ ਨਿਗੂਣੇ ਹਨ। ਮੁਲਕ, ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੁਲਕ ਹੈ। ਪਰ ਏਹਦੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਤੋਟ ਹੈ।ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਹੈ। ਲੋੜੀਂਦੀ ਹਰ ਵਸਤ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੇ ਕਚੂੰਮਰ ਕੱਢ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।ਗਰੀਬੀ, ਕੰਗਾਲੀ ਸਿਰ ਚੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਰਜ਼ੇ, ਖਾਸ ਕਰ ਸੂਦਖੋਰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਪੰਡਾਂ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕ ਤੇ ਨੀਤੀ ਨੇ ਸਨਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੈ।  ਨਵੀਂ ਸਨਅਤੀ ਨੀਤੀ ਛੋਟੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ  ਨੂੰ ਨਿਗਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ, ਸੇਹਤ, ਬਿਜਲੀ, ਪਾਣੀ, ਆਵਾਜਾਈ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। .....

        .....ਹਾਕਮ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਸੇ ਵਿਚ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ “ ਪਾੜੋ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ””ਦੀ ਨੀਤੀ ਚਾਲ ਚਲਦੇ ਹਨ। ਇਥੇ ਜਾਤਾਂ, ਧਰਮਾਂ, ਫਿਰਕਿਆਂ, ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਵੰਡ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕ-ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਖਰੇਂਵਿਆਂ ਤੇ ਪਾਟਕਾਂ ਦੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਾਈ ਗੰਢ ਹੈ। ਹਾਕਮ ਇਹਦੀ  ਖੂਬ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਏਕੇ ਤੇ ਘੋਲ ਮੂਹਰੇ ਘਿਰੇ ਹਾਕਮ ਇਹਨਾਂ ਵਖਰੇਂਵਿਆਂ ਤੇ ਪਾਟਕਾਂ ਨੂੰ ਉਛਾਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਭੜਕਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਿਰਦੇ ਵਲੂੰਧਰ ਸਿੱਟਦੇ ਹਨ। ਫੇਰ ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਮਲ੍ਹਮ ਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਭਰਾ-ਮਾਰੂ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਟੀਕੇ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰਤ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੱਥ ਲਏ ਰੋਟੀ-ਰੋਜੀ ਦੇ ਮਸਲੇ ਛਡਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਗਲ-ਵੱਢ ਟੱਕਰਾਂ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਲਾਸ਼ਾਂ ਗਿਣਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਗੱਦੀਆਂ ਮੱਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਭਾਗ ਤਕੜਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਇਹੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1947 ਤੋਂ, ਇਥੋਂ ਵਾਲੇ ਹਾਕਮ ਇਹੋ  ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਥੇ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ 1980 ਤੋਂ 1992 ਤੱਕ ਵੱਡਾ ਕਤਲੇ-ਆਮ ਕਰ ਅਤੇ ਕਰਵਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨੱਕੋਂ-ਬੁੱਲੋਂ ਲਹੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹਾਕਮ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਪੁੰਜ ਬਣ ਗਏ ਸਨ।

         ਭਾਜਪਾ ਤੇ ਆਰ. ਐਸ. ਐਸ. ਦੇ ਮੰਤਰੀ-ਸੰਤਰੀ ਤੇ ਸਾਧ-ਸੰਤ ਸਭ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੀ ਨੰਗੀ ਤਲਵਾਰ ਫੜ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤੀ ਰੱਥ 'ਤੇ ਚੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਜੇ 2002 ਵਿਚ ਰਚਾਏ ਗੁਜਰਾਤ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਖੂਨੀ ਧੱਬੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥਿਓ ਲੱਥੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਏਹਦੇ ਫਿਰਕੂ ਕਾਤਲੀ ਗ੍ਰੋਹ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਕਤਲ ਕਾਂਡ ਰਚਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੂੰਹ-ਫੱਟ ਜਨੂੰਨੀ ਟੋਲੇ ਕਤਲਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਲਵ ਜੇਹਾਦ, ਘਰ ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਗਊਮਾਸ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਖੜੇ ਕਰਕੇ ਖੂਨੀ ਖਰੂਦ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਲਮਕਾਰਾਂ ਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਰਮਾਂ ਫਿਰਕਿਆਂ, ਜਾਤਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਥੋਂ ਭੱਜ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਮੌਤ ਧਮਕੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲ ਬਣੀ ਸੂਬੇ ਦੀ ਆਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੱਟੜ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਵੀ ਫਿਰਕੂ ਵਖਰੇਂਵਿਆਂ ਨੂੰ ਆਵਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿਤਾਂ ਵਾਸਤੇ ਨਿਸ਼ੰਗ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। 1978 ਦੇ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਅਤੇ 2007 ਦੇ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਨਾਲ ਭੇੜ ਵਿਚ ਏਹ ਦਰਜਨਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਹੁਣ ਵੀ ਡੇਰਾ ਸਰਸੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਗੋਟੀਆਂ ਖੇਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। 1984 ਵਾਲੀ ਫਿਰਕੂ ਕਾਤਲੀ ਹਨੇਰੀ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਭਾਈਵਾਲ ਹਨ।       

         ਇਹਨਾਂ ਹਾਕਮਾਂ ਤੇ ਕੱਟੜ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀ-ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ।। ਸੁਚੇਤ ਹੋਵੋ। ਹਾਕਮ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਤਿਕੜਮ-ਬਾਜੀਆਂ ਤੇ ਲੋਕ ਦੋਖੀ ਖ਼ਸਲਤ ਨੁੰ ਜਾਣੋ। ਤਿਕੜਮਾਂ ਨੂੰ ਛੰਡਣਾ ਤੇ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਫੇਲ੍ਹ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖੋ।ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੇ ਜਾਨਾਂ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਮੁਜ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰੋ। ਏਕੇ ਦਾ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਯੱਕ ਬੰਨੋ।ਆਪੋ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਿੜ ਮੱਲੋ। ਸਾਂਝੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਘੋਲਾਂ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਮਘਾਓ।ਮੰਗਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੱਲ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧੋ।.....

          ਲੋਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਗ ਸੰਗ

ਲੋਕ ਮੋਰਚਾ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੱਥ ਪਰਚੇ ਚੋਂ ਸੰਖੇਪ

13. ਕਿਸਾਨ ਰੋਹ ਦੀ ਲਲਕਾਰ ਹੋਰ ਉੱਚੀ

ਕਿਸਾਨ ਰੋਹ ਦੀ ਲਲਕਾਰ ਹੋਰ ਉੱਚੀ-ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਜਬਰ ’ਤੇ ਟੇਕ

ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਕੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਤੇ ਜਾਲਮ ਖਸਲਤ ਆਏ ਦਿਨ ਹੋਰ ਉ¤ਘੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਕਮਾਉਂਦੀ ਆ ਰਹੀ ਬਾਦਲ ਹਕੂਮਤ ਹੁਣ ਨੰਗੀ ਚਿੱਟੀ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ’ਤੇ ਉ¤ਤਰ ਆਈ ਹੈ। ਹੱਕੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਅਤੇ ਚੁਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਕੋਲ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦਾ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕ ਪੁਲਸੀ ਧਾੜਾਂ ਤੇ ਗੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਕੁਚਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਰੈਲੀਆਂ ਦਾ ਦੰਭ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਕਾਲੀ ਮੰਤਰੀ ਸਿਕੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਲੂਕਾ ਪਿੰਡਾਂ ’ਚ ਸ਼ਰੇਆਮ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਕਰਦਾ ਫਿਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਹ ਜਬਰ ਲੋਕ ਰੋਹ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅੱਡੀ ਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਕਰਤੂਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੋਰ ਲੰਮੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੀ ਲਕੀਰ ਹੋਰ ਗੂੜ•ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।  ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਜਾਬਰ ਰਵੱਈਏ ਖਿਲਾਫ਼ ਸਭਨਾਂ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਤਬਕਿਆਂ ਨੂੰ ਰਲ ਕੇ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ’ਚ ਡਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।               

(ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤ ਸਭਾ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ)

ਮਲੂਕਾ ਦੀ ਯੂਥ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ ਡਾਂਗਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ

ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਲੋਕ ਰੋਹ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ

ਪੁਲੀਸ ਨੇ 14 ਆਗੂ ਜੇਲ• ਭੇਜੇ

ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਮੰਤਰੀ ਸਿਕੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਲੂਕਾ ਨੂੰ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਹਲਕਾ ਰਾਮਪੁਰਾ ਫੂਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਠਾ ਗੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਰੋਹ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿੰਡ ਭਾਈਰੂਪਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ”ਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਖਦੇੜ ਦਿੱਤਾ। ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਗਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕਾਲੀਅ”ਾਂ ਝੰਡੀਅ”ਾਂ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸਮਾਗਮ”ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੋਕੀ ਰੱਖਿਆ। ਅੱਜ ਸ੍ਰੀ ਮਲੂਕਾ ਵੱਲੋਂ ਹਲਕੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਦਰਜਨ ਪਿੰਡ”ਾਂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦੌਰੇ ਮੌਕੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਦੋ ਐਸ.ਪੀਜ਼ ਤਰਫੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ”ਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਅੱਜ ਤੜਕਸਾਰ ਹੀ ਪਿੰਡ ਕੋਠਾ ਗੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਾਹੌਲ ਤਣਾਅ ਵਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਯੂਥ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵੀ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਿੰਡ ਕੋਠਾ ਗੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤ”ਾਂ ’ਤੇ ਹੱਲਾ ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ। ... ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਉਗਰਾਹ”ਾਂ) ਦੇ ਆਗੂ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣਾ ਵਿਰੋਧ ਦਰਜ ਕਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਤ ਵਕਤ ਵੀ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤ”ਾਂ ਦਾ ਯੂਥ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ”ਾਂ ਨੇ ਡ”ਾਂਗ”ਾਂ ਨਾਲ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਨੂੰ ਖਦੇੜ ਦਿੱਤਾ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਵੀ ਤਕਤ ਦਿਖਾੲੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕ”ਾਂ ਨੇ ਭੱਜ ਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ। ... ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 6 ਔਰਤ”ਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪੁਰਸ਼”ਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਾ 107, 151 ਤਹਿਤ ਜੇਲ• ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ•”ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਸੁਰਜੀਤ ਖਾਲਸਾ, ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਮਾਲਣ ਕੌਰ, ਗੁਰਮੇਲ ਕੌਰ, ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।...                     

 (ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ)

ਅਦਾਲਤ ਨੇ 14 ਕਿਸਾਨ ਜੇਲ• ਤੇ ਦੋ ਨਿਆਂਇਕ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ

ਸਬ ਤਹਿਸੀਲ  ਬਾਲਿਅ”ਾਂਵਾਲੀ ਵਿਖੇ ਪਿੰਡ ਖੋਖਰ ਦੇ ਦੋ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕੁਰਕੀ ਰੁਕਵਾਉਣ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ  16 ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਉ¤ਪ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਮੌੜ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਨ•”ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਲਿਅ”ਾਂਵਾਲੀ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ 16 ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14 ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਨੂੰ 107/151 ਦੇ ਤਹਿਤ ਡਿਊਟੀ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ 30 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਜੇਲ• ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦਕਿ  ਬਾਕੀ  ਦੋ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਅ”ਾਂ ਜਿਨ•”ਾਂ ’ਚ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਉਗਰਾਹ”ਾਂ ਦਾ ਇਕਾਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ ਅਤੇ ਭੂਰਾ ਸਿੰਘ ਵਾਸੀ ਡਿੱਖ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਨੂੰ ਬੀਤੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਖੋਖਰ ਕ”ਾਂਡ ਦੇ ਦੋ ਮੁਕੱਦਮਿਅ”ਾਂ ਤਹਿਤ ਅਦਾਲਤ ਫੂਲ ਵਿਖੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਨ•”ਾਂ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਅ”ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਅ”ਾਂਇਕ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ।

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਉਗਰਾਹ”ਾਂ) ਦੇ ਆਗੂ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਰਜ ਸੇਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨਾ ਲੋਕ”ਾਂ ਦਾ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕ ਹੈ। ਪਰ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ’ਤੇ ਝੂਠੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰ ਕੇ ਉਨ•”ਾਂ ਨੂੰ  ਜੇਲ•”ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ•”ਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੇਸ਼ੱਕ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਨਾਲ ਧੱਕਾ ਕਰੀ ਜਾਵੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣਾ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਣਗੇ। ਉਨ•”ਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ  ਸਰਕਾਰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨ”ਾਂ ਸ਼ਰਤ  ਤੁਰੰਤ ਰਿਹਾਅ ਕਰੇ।

(ਫੇਸਬੁੱਕ ਗਰੁੱਪ ਖਸਿਸੳਨ ੰੋਰਚਹੳ ’ਤੋਂ)

ਔਰਤ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਭੈਣ ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਪਿੱਥੋ, ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਜੇਠੂਕੇ,

ਕਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਮੰਡੀ ਕਲਾਂ ਸਮੇਤ ਦਰਜਨਾਂ ਤੇ ਇਰਾਦਾ ਕਤਲ ਦੇ ਕੇਸ ਦਰਜ

ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਖੋਖਰ ਵਿਚ ਅੱਜ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਅ”ਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਏ ਹਿੰਸਕ ਟਕਰਾਓ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਬਾਲਿਅ”ਾਂਵਾਲੀ ਥਾਣੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਉਗਰਾਹ”ਾਂ ਦੇ ਆਗੂ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖੋਖਰ, ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਪਿੱਥੋ, ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਜੇਠੂਕੇ, ਕਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਮੰਡੀ ਕਲ”ਾਂ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਮਾਨ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਥਾਨਕ ਆਗੂਅ”ਾਂ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬੀਰਾ ਅਤੇ ਬਿੱਕਰ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ 70-80 ਵਿਅਕਤੀਅ”ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਡਿਊਟੀ ’ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ”ਾਂ ’ਤੇ ਜਾਨ ਲੇਵਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ, ਪੁਲਿਸ ਦੀਅ”ਾਂ ਗੱਡੀਅ”ਾਂ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਦੀ ਭੰਨਤੋੜ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਹੇਠ ਅਧੀਨ ਧਾਰਾ 307/435 ਹਿੰਦ ਦੰਡ”ਾਂਵਲੀ ਅਧੀਨ ਅੱਜ ਸ਼ਾਮੀ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ...

(ਹਵਾਲਾ ਉਪਰੋਕਤ)

14. ‘‘ਫ਼ਿਰਕੂ ਫ਼ਸਾਦ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਦੀ ਲੋੜ’’ ਭਗਤ ਸਿੰਘ

‘‘ਫ਼ਿਰਕੂ ਫ਼ਸਾਦ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਦੀ ਲੋੜ’’

ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਗਰੀਬਾਂ ਕਿਰਤੀਆਂ ਤੇ ਕਿਰਸਾਣਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਸਮਝਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਅਸਲੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥ-ਕੰਡਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਨ•ਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ’ਤੇ ਚੜ• ਕੇ ਕੁੱਛ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਜਾਤ, ਨਸਲ, ਮਜ਼ਹਬ, ਕੌਮ ਦੇ ਹੋਣ, ਹੱਕ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹਨ। ਤੁਹਾਡ ਭਲਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਧਰਮ, ਰੰਗ ਨਸਲ ਅਤੇ ਕੌਮ ਤੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਭਿੰਨ ਭੇਦ ਮਿਟਾ ਕੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਉ ਅਤੇ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਦੇ ਯਤਨ ਕਰੋ। ਇਹਨਾਂ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਹਰਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਸੰਗਲ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਟੇ ਜਾਣਗੇ ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਰਥਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।

ਜਿਨ•ਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੂਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਪਤਾ ਹੈ ਉਹ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਾਰ ਦੇ ਵੇਲੇ ਉਥੇ ਵੀ ਏਹੋ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਾਲੀ ਹਾਲਤ ਸੀ, ਉਥੇ ਵੀ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਫਿਰਕੇ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਛਿੱਤਰ-ਪੌਲਾ ਹੀ ਖੜਕਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਕਿਰਤੀ ਰਾਜ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਥੇ ਨਕਸ਼ਾ ਹੀ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਥੇ ਕਦੇ ਫਸਾਦ ਹੋਏ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹੁਣ ਉਥੇ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ‘ਇਨਸਾਨ’ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ‘ਧਰਮੀ’ ਨਹੀਂ! ਜ਼ਾਰ ਦੇ ਵੇਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਰਥਕ ਦਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭੈੜੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਫਸਾਦ-ਝਗੜੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਰੂਸੀਆਂ ਦੀ ਆਰਥਕ ਹਾਲਤ ਸੁਧਰ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀ-ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਘਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਉਥੇ ਹੁਣ ਤਾਂ ਕਦੇ ਕੋਈ ਫ਼ਸਾਦ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਏ।

ਇਹਨਾਂ ਫ਼ਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉਂਝ ਤਾਂ ਬੜੇ ਦਿਲ ਢਾਹੁਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਚਾਰ ਸੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਲਕੱਤੇ ਦੇ ਫ਼ਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੱਲ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਲੀ ਸੁਣੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਥੇ ਹੋਏ ਫ਼ਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਨੇ ਕੋਈ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਨਾ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੁਥਮ ਗੁੱਥਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਸਗੋਂ ਉਹ ਬੜੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਮਾਨ ਇਕੱਠੇ ਮਿੱਲਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਬਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਫ਼ਸਾਦ ਹਟਾਣ ਦੇ ਵੀ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀ-ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਆਈ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਫਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਭਲੀ-ਭਾਂਤ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸੋਹਣਾ ਰਾਹ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਫ਼ਸਾਦ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

..... 1914-15 ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਪਾਲੇਟਿਕਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਧਰਮ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਕਰਤੱਵ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦਾ ਕੋਈ ਦਖਲ ਨਹੀਂ। ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਘੁਸੇੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰਬੱਤ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਇੱਕ ਥਾਂ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਹੀ ਉਹ ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕਮੁਠ ਤੇ ਇੱਕਜਾਨ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖ ਵਧ ਵਧ ਕੇ ਫਾਂਸੀਆਂ ’ਤੇ ਟੰਗੇ ਗਏ ਸਨ ਉਥੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕੋਈ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਗੁਜ਼ਾਰੀ ਸੀ।