10. ਫਿਰਕੂ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਸਮਾਜ ਵੰਡਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਡਟੋ

ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ

ਫਿਰਕੂ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਸਮਾਜ ਵੰਡਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਡਟੋ

ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵ”ਾਂ ਭੜਕਾਉਣ ਤੀਅ”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਵਾਪਰਨ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਨਜੀਵਨ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀਅ”ਾਂ ਇਨ•”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਇਨ•”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਨਿੰਦਣਯੋਗ ਹਨ। ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਦੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਧਾਰਮਿਕ ਹੈ ਜ”ਾਂ ਗੈਰ-ਧਾਰਮਿਕ, ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹਨ। ਜਮਹੂਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼, ਵਿਚਾਰ”ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗਲਤ ਨਹੀਂ। ਇਹਨ”ਾਂ ਫਿਰਕੂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਦੀ ਜ”ਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਧਰਨਿਅ”ਾਂ, ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਅ”ਾਂ ਤੇ ਕੀਤਾ ਪੁਲਸ ਜਬਰ, ਜੋ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸੀ ਕਿ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਅਨੇਕ”ਾਂ ਜਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਅਤਿ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਯੋਗ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਹਨ”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਦਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਾਪਰਨਾ ਜਦੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ”ਾਂ, ਮਜ਼ਦੂਰ”ਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮ”ਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕ”ਾਂ ਦੇ ਹੱਕੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਪੂਰੇ ਜਲੌਅ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਕਈ ਸ਼ੰਕੇ ਖੜ•ੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ, ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੀਅ”ਾਂ ਨਵ-ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਅ”ਾਂ ਦੇ ਝੰਬੇ ਲੋਕ ਸੜਕ”ਾਂ ’ਤੇ ਹਨ, ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ”ਾਂ ਰੱਖਣ, ਧਰਨੇ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਟੈਂਕੀਅ”ਾਂ ’ਤੇ ਚੜਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ। ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਅੱਜ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਨ•”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਨੂੰ ਨਿੰਦਿਆ ਜਾਣਾ, ਸਾਜਿਸ਼ਕਾਰ”ਾਂ ਨੂੰ ਨੰਗੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨਾ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਭਰਾ-ਮਾਰੂ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜੋ ਕਿ ਅਕਸਰ ਰਾਜ ਕਰਦੀਅ”ਾਂ ਲੁਟੇਰੀਅ”ਾਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਅ”ਾਂ ਦਾ ਮਨਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਥਾਵ”ਾਂ ’ਤੇ ਤਲਵਾਰ”ਾਂ ਲਹਿਰਾ ਕੇ ਦੁਕਾਨ”ਾਂ ਬੰਦ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੋ ਫਿਰਕਿਅ”ਾਂ ਦਾ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀਅ”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜ”ਾਂਦੀਅ”ਾਂ। ਧਰਮ”ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਧਾਰਮਿਕ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਇੱਕ ‘ਲੋਕ ਪੱਖੀ’ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਮਾਤ”ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਇਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੱਕ”ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਅ”ਾਂ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀਅ”ਾਂ ਘਟਨਾਵ”ਾਂ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਇੱਕਸੁਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਪਰਨੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦਾ ਧਰਮ”ਾਂ, ਜਾਤ”ਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਵੰਡੀਅ”ਾਂ ਤੋਂ ਉ¤ਪਰ ਉ¤ਠ ਕੇ ਇੱਕ ਹੋਣਾ ਅਤਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਣਸਰਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਪੱਖੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟੀ ਨੀਤੀਅ”ਾਂ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾ ਕੇ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਮਾਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਉ¤ਜਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਨੇਰੇ ਵੱਲ ਧੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ-ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਜਥੇਬੰਦੀਅ”ਾਂ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਜਿਹੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੱਧ ਜ”ਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹਨ”ਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀਬਧਤਾ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤ”ਾਂ ਜੋ ਫਿਰਕੂ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਾਈਅ”ਾਂ ਜਾ ਰਹੀਅ”ਾਂ ਵੰਡੀਅ”ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

(ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ (ਨਵੰਬਰ ਦਸੰਬਰ 2015) ਦੀ ਸੰਪਾਦਕੀ, ਸਿਰਲੇਖ ਸਾਡਾ)